- 4 -
1312 (29. lutego) Głogów, w środę po niedzieli Oculi etc.
Podział dziedzictwa pomiędzy synów księcia Henryka III. Głogowczyka.
— In nomine domini amen. Nos secundus HeinricusHenryk IV. (II.) Wierny (Żagański), książę żagański w l. 1309 – 1342, od r. 1329 dziedziczny lennik czeski; na wielu dokumentach tytułował się Dziedzicem Królestwa Polskiego (Heres Regni Polonie) JohannesJan Ścinawski, książę głogowsko – żagański, w l. 1312 – 1314 na Poznaniu, książę ścinawski w l. 1316 (1317?) – 1361 (1364?), od r. 1329 dziedziczny lennik czeski et PrimkoPrzemko (Przemysł, Przemek) (II.) Głogowczyk, książę żagański w l. 1312 – 1317, ścinawski 1312 – 1317, 1312 – 1314 poznański, 1318 – 1321 głogowski dei gracia duces Slesie domini PoznaniePoznań et SaganiŻagań tenore presencium notum esse volumus omnibus presentibus et futuris, quod cum negocium divisionis terrarum nostrarum una cum fratribus nostris Conrado et Bolkone fidelibus nostris militibus Wolveramo de Panowicz domino de SprotaviaSzprotawa, Thamoni de Silicz, Wolveramo de Panowicz qui Ruffus dicitur pro parte nostra, Jenchio de Hugewicz, Johanni Creczwicz et Wernero de Dere pro parte dominorum fratrum nostrorum ConradiKonrad I. Oleśnicki, książę śląski, tytułował się Dziedzicem Królestwa Polskiego (Heres Regni Polonie), pierwszy pan na Oleśnicy i Bierutowie et BolconisBolesław Oleśnicki, książę śląski, od r. 1313 samodzielny książę oleśnicki, brat powyżej wspomnianych comiserimus faciendum, dicti fideles nostri deliberacione diligenti prehabita in prefato divisionis negocio prout continetur inferius processerunt. Prime terras nostras omnes in duas partes distinguentes GneznamGniezno KalisKalisz et OlesniczOleśnica cum asignatis ad ipsa que exprimentur inferius pro una porcione, Poznaniam et Saganum cum adiunctis ad ista que explicabuntur inferius pro porcione altera asignaverunt, ordinantes, quod Gnezna Kalis et Olesnicz cum adiunctis ad ea pro porcione duorum, Poznania vero et Saganum cum pertinentibus ad ipsa pro porcione trium debeant remanere, et ordinaverunt, quod illi tres quibus Poznania et Saganum cedet matri nostreMatylda Brunszwicka, wdowa po księciu Henryku III. Głogowczyku succedere debeant in terra eidem in donacione propter nupcias asignata. Ista autem que immediate subiunguntur ad Olesnicz Kalis et Gneznam determinaverunt pertinere: primo LubesKlasztor Lubiąż claustrum cum omnibus bonis ad ipsum claustrum spectantibus ex ilia parte OdereRzeka Odra ex qua parte claustrum situm est iacentibus, deinde WolowWołów cum suo districtu, WinczkWińsko cum suo districtu, HernstatWąsosz cum suo districtu, TrachinburgŻmigród cum suo districtu, MiliczMilicz cum suo districtu, UrasUraz w pow. Trzebnica cum suo districtu, TrebeniczTrzebnica cum suo districtu, Olesnicz cum suo districtu, BeroldistatBierutów cum suo districtu, KolyKowalowice w pow. Namysłów cum suo districtu, NannslaviaNamysłów cum suo districtu, CunzinstatWołczyn cum suo districtu, CruczeburgKluczbork cum suo districtu, LandisberkGorzów Wielkopolski cum suo districtu, ByzinaByczyna cum suo districtu, BoleslaviczW rachubę wchodzić mogą dwie wioski: Bolesławowo w pow. Konin oraz Bolesławów w pow. Gostyń cum suo districtu, WartinbergWądoły, cz. Oleśnicy cum suo districtu, HurlaOrla w pow. Krotoszyn cum suo districtu, SrodaŚroda Wielkopolska cum suo districtu, PobedistPobiedziska w pow. Poznań cum suo districtu, CleczkKłecko w pow. Gniezno cum suo districtu, NakilNakło nad Notecią cum suo districtu, Gnezna cum suo districtu, PizdriPyzdry w pow. Września cum suo districtu, WrimstatNie zidentyfikowano; należy poszukiwać nad Wartą w kierunku Konina ibidem circa cum suo districtu, ConynKonin cum suo districtu, NuwinstatNowe Miasto nad Wartą w pow. Środa Wielkopolska cum suo districtu, Kalis cum suo districtu. Ea autem que inferius subiunguntur ad Poznaniam et Saganum determinaverunt pertinere: StinaviaŚcinawa cum suo districtu, LubinLubin cum suo districtu, Sprotavia cum suo districtu, Saganum cum suo districtu, NuwinburgNowogród Bobrzański cum suo districtu, GruninbergZielona Góra cum suo districtu, CroznaKrosno Odrzańskie cum suo districtu, PoneczPoniec w pow. Gostyń cum suo districtu, GoraGóra cum suo districtu, CostanKościan cum suo districtu, SrzemŚrem cum suo districtu, Poznania cum suo districtu, RogoznoRogoźno w pow. Oborniki [Wielkopolskie] cum suo districtu, UzekUjście w pow. Piła cum suo districtu, ObornikOborniki [Wielkopolskie] cum suo districtu, WronitWronki w pow. Szamotuły cum suo districtu, GrodisGrodzisk Wielkopolski cum suo districtu, CriwinKrzywiń w pow. Kościan cum suo districtu, GoztynGostyń cum suo districtu, PremitatPrzemęt w pow. Wolsztyn cum suo districtu, BrandotindorfPrzyprostynia w pow. Nowy Tomyśl cum suo districtu, Zbąszyń w pow. Nowy Tomyśl cum suo districtu, SlavaSława Śląska cum suo districtu, WrowinstatWschowa cum suo districtu, LubenowLubrza w pow. Świebodzin cum suo districtu. Item ordinaverunt, qaod illi de nobis qui obtinebunt Poznaniam et Saganum in propriis expensis et super proprium dampnum debent iuvare fratres illos qui obtinebunt Gneznam et Kalis cum centum viris armatis infra unum annum ad expugnandum Nakil et Conyn, ita quod quicunque a die presentis divisionis per eos pro iuvamine monebuntur, infra quatuor septimanas a die monicionis eis debent subsidium prestare prelibatum, pro quo subsidio prestando de porcione sua Costan castrum et civitatem cum districtu obligabunt, quam municionem ille homo de subditis dominorum qui Poznaniam habebunt, quem illi domini qui Gneznam et Kalis optinebunt, eligent infra unum annum a die divisionis presentis, tenebit, et si illi tres domini qui Poznaniam habebunt et Saganum in prestando predicto iuvamine defecerint, predictum castrum Costan cum civitate et districtu illis dominis quibus subsidium prestare debuerant, presentabit. Item ordinaverunt, quod nos cum fratribus nostris predictis nos mutuo iuvare debemus infra tres annos cum centum viris contra quemlibet hominem qui nos et terras nostras iniuste vellet destruere super dampnum proprium in expensam illius qui iuvamine indigebit, pro quo firmiter servando illi de nobis qui Saganum optinebunt, Lubyn civitatem et castrum, et illi qui obtinebunt Olesnicz, Uras civitatem et castrum obligabunt. Item ordinaverunt, quod si super aliquo districtu inter nos contencio orta fuerit, statim debemus eligere duos milites et domini fratres nostri duos, qui domi[ni?] sine mora expedient negocium et brigam inter nos amputabunt. Super debitis vero nostris et fratrum nostrorum per ipsos est taliter ordinatum, quod de illis debitis in quibus marchioni Brandinburgensi et ducibus Wratislaviensibus tenemur, pro quibus municiones sunt obligate, et de illis debitis in quibus civibus Wratislaviensibus, civibus Glogoviensibus et civibus in VrankinwartFrankfurt nad Odrą tenemur, illi tres qui Saganum obtinebunt et Poznaniam medietatem, et alii duo qui Olesnicz obtinebunt aliam medietatem solvere tenebuntur. Super pignoribus vero nostris hominibus obligatis illi sub quos illi homines et ilia pignora ex divisione ceciderint se cum illis, prout melius de consilio hominum suorum poterint, expedient, ita tamen quod alii fratres remaneant sine briga. Debita autem in quibus nostris hominibus et subditis obligati sumus, quilibet suis subditis qui sub eum ex divisione ceciderint solvet, et si subditus sub diversis dominis diversa haberet bona, ille dominus sub quo plura bona habuerit de debitis satisfaciat sibi, sic quod alii remaneant sine briga. Debita autem que extra terras nostras tenemur illis qui nostri homines non sunt, qui de debitis racionabiliter docere poterunt, omnes pariter persolvemus, dampnum eciam et expensam, si quas propter excommunicaciones archiespiscopi Gneznensis et episcopi Poznaniensis sustinere nos continget, omnes pariter pati debemus et portare. Item ordinaverunt, quod pecunia super civitates pro redempcione terraram nostrarum posita, que nondum est soluta, coligi debeat et pro redempcione terrarum deputari, et nullus de ea quitquam in alios usus debeat aplicare, quod quilibet nostrummet quesitus debet promittere se firmiter servaturum. Item ordinavemut, quod expense annone et defendicula, que a feria tercia proxima post dominicam qua cantatur Oculi, in qua presens divisio publicata fuit, in municionibus manserant, in eisdem municionibus debeant remanere, et si aliquid ab eo tempore ablatum esset, iterum deberet restaurari. Et quia ex divisione presenti ad nos scilicet Henricum Johannem et Primconem Poznania et Saganum cum omnibus snperius expressis ad dictas civitates spectantibus, ad fratres vero nostros Conradum et Bolkonem Gnezna Kalis et Olesnicz cum omnibus superius dictis ad easdem civitates pertinentibus sunt racionabiliter devoluta, item fideles nostri sex iusticia et equitate suadentibus ordinavemut, quod prefati fratres nostri Conradus et Bolko pro pecunia, que nobis duci Henrico post uxorem nostram cedere debebit, dare deberent duo milia marcarum denariorum grossorum, et ilia duo milia pro nobis deberent solvere ducibus Wratislaviensibus in illo debito pro quo sunt ipsis municiones obligate. Item indempnitati nostre et dominorum fratrum nostrorum precaventes ordinavemut, quod nos dominis fratribus nostris Conrado et Bolkoni pro medietate pecunie pro qua municiones Wratizlaviensibus ducibus sunt obligate civitatem nostram Ponecz obligavimus, quam civitatem noster subditus, quem predicti fratres nostri elegerint, tenebit medio tempore et ipsis cum ea promittet, et nos uno anno ante terminum solucionis dominis nostris fratribus notificabimus, utrum medietatem predicte pecunie solvere poterimus, an non. De eadem tamen pecunia nobis debent decuti duo milia marcarum prelibata. Et e converse ordinavemut, quod dicti fratres nostri Conradus et Bolco, ne Benschin pro parte pecunie eos contingente perdatur, Pobedist castrum et civitatem obligavemut, cum quibus Gerhardus de Werde et ipsa civitas promittere nobis debent. Item ordinavemut, quod quidquid nos vel fratres nostri predicti ante purificacionem beate Marie [2. lutego] donavimus vendidimus vel obligavimus, ac si per felicis recordacionis quondam dominum ducem Heinricum patrem nostrum facta essent, firma et stabilia deberent permanere. Ordinaverunt eciam, quod si aliquis subditus noster vel fratrum nostrorum ad nos de ipsis vel de nobis ad ipsos transire voluerit, eius transitus impediri non debet, et si is a quo transit contra sic transeuntem aliquid questionis habuerit, coram illo ad quem transit prosequetur. Item ordinaverunt, quod nos nostros subditos, divites et pauperes, terrigenas et cives, in eorum debemus iuribus conservare, et ipsi nobis e converse iura nostra servare debent inconcussa. Nosque omnia per prelibatos nostros sex fideles, prout superius sunt expressa ordinata, considerantes ea esse rite et racionabiliter facta, rata et grata habentes, mature super hoc nostrorum fidelium adhibito consilio, omni dolo et subtilitate remotis, firma et stabilia bona fide promittimus observare nec in aliquo venire contra ipsa. Ad quorum omnium et singulorum evidenciam et roboracionem pleniorem presentem litteram scribi fecimus et nostri sigilli munimine roborari, et nichilominus ad meliorem et cerciorem omnium et singulorum predictorum observacionem prenominatis fratribus nostris Conrado et Bolconi municionem nostram ex divisione presenti ad nos devolutam Saganum civitatem et castrum obligavimus, cum qua municione eisdem fratribus nostris Conrado et Bolconi fidelis noster miles Johannes de Bybirsten de nostro mandate promisit, et dicti fratres nostri Conradus et Bolco pro omnibus et singulis superius expressis per eos firmiter et inviolabiliter servandis nobis municionem ipsorum Namizlaviam civitatem et castrum viceversa obligaverunt, cum qua municione Theodricus de Wrankinberg nobis promisit de eorum beneplacito et mandate, que municiones videlicet Saganum ex parte nostra et Namizlavia ex parte dictorum fratrum a penthecosten proxime venture ad duos annos in obligacione predicta debet remanere. Cum Lubyn autem et Ponecz pro articulis superius expressis fidelis noster Otto de Donyn et cum Costen Johannes de Krecwicz, pro negocio pro quo Costen fore obligandum expressum est, de nostro mandate prefatis nostris fratribus Conrado et Bolconi promiserunt.
Actum in Glogavia tercia feria predicta, scilicet post dominicam qua cantatur Oculi mei semper, anno domini millesimo trecentesimo duodecimo, presentibus fidelibus nostris militibus Gunthero de Bibyrsteyn, Johanne de Bibyrsteyn, Ottone de Donyn, Theodrico de Wrankinberg, Dythero de Drogucz, Theodrico de Silicz, Gelfrado de Rechinberg, Peczeoldo de Thochwicz, Wolveramo de Panwicz, Gerhardo de Werde.
Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seine einzelne Fürstenthümer im Mittelalter. Herausgegeben von Dr. C. Grünhagen und Dr. H. Markgraf. Erster Theil. Leipzig 1881.